Het is (helaas) waar. Regelmatig stopt het leren van leerlingen, door het handelen van de leerkracht. Onbewust en ongewenst.
Misschien denk je wel: ‘Dat doe ik echt niet!’ Misschien denk je: ‘Hoe dan?’
In dit artikel een van de manieren om ervoor te zorgen dat je leerling niet tot leren komt! #andersomdenken
Voorkennis activeren
Iedereen die lesgeeft of lesgeven ondersteunt, heeft het geleerd. Voorkennis activeren is een essentieel onderdeel van de les, dat plaatsvindt aan het begin, voor het aanleren van de nieuwe kennis/vaardigheden.
Het belang van voorkennis activeren is o.a. gerelateerd aan ervoor zorgen dat een leerling leert. Of anders gezegd: Voorkennis activeer je om te voorkomen dat de leerling stopt met leren. Om dat uit te leggen heel kort iets over hoe leren in elkaar steekt.
Hierboven zie je een schematische weergave van het proces ‘iets nieuws leren’.
Je neemt iets waar;
Je kiest met welke waarneming je wat gaat doen/waarover je wat gaat leren (Je kan niet wat doen met al je waarnemingen… en dat is maar goed zo.)
Je haalt kennis uit je lange termijn geheugen die te maken heeft met wat je gaat leren, kennis die je nodig hebt om dit nieuwe te leren.
Vanaf nu ontstaat een wisselwerking tussen iets nieuws leren, en de kennis die je al had. Uiteindelijk ontwikkelt zich nieuwe kennis die, door automatiseren etc. weer wordt opgeslagen in het lange termijn geheugen.
Belangrijke feiten over dit proces.
a. Je werkgeheugen is beperkt. Als deze wordt overladen, stopt het leren!
b. Het lange termijn geheugen lijkt een bodemloze put.
Belang van voorkennis activeren
Door alleen de benodigde voorkennis uit het lange termijn geheugen te halen, zorg je dat er genoeg ruimte overblijft in het werkgeheugen.
Een voorbeeld:
Stel je gaat bezig met optellen over het tiental tot twintig. Voor kinderen die dit nieuw leren, een complexe vaardigheid.
Voordat je hier aan begint moet je:
Getallen en de getalstructuur tot 20 kennen.
Weten wat een + betekent.
Getallen kunnen splitsen in relatie tot de verliefde getallen.
Deze kennis, verstopt in het lange termijn geheugen, moet naar het werkgeheugen omdat het nodig is om deze nieuwe kennis/vaardigheid eigen te maken.
En hier komt de crux! Andere kennis moet in het lange termijn geheugen blijven. Hoe meer kennis van het lange termijn geheugen van een mens naar het werkgeheugen gaat, hoe minder ruimte er overblijft om iets nieuws te leren.
Anders ontstaat er kortsluiting. Werkgeheugen te vol. Leren stopt.
Bekende valkuil
Prachtige plaatjes in de methode. Stel je maar voor. Zeven eenden in een vijver en vijf eenden op de kant die het water in willen.
Je begint een leergesprek waarin je de eendjes worden geteld. Het woord erbij wordt genoemd, de verliefde getallenkomen langs en het splitsen van het getal vijf. Precies: voorkennis.
Een van je leerlingen woont bij een vijver. Al snel vertelt hij over de eenden in de vijver voor het huis. Die verschillende kleuren hebben. Bere interessant.
Je bent geïnteresseerd als leerkracht en vraagt nog even door. Je moet zelf denken aan het moment dat jouw hond vorig week een stel eenden ging opjagen en vertelt daar natuurlijk van in geuren en kleuren.
De leerlingen hangen aan je lippen. Stilte in de klas. heerlijk.
Leren stopt
Het is tijd voor de instructie. Via de stappen:
modelen
samen met de leerkracht
samen met een ander
alleen
activerende controle van begrip
gaat een deel van de groep zelfstandig aan het werk en leg jij het nog een keer uit aan die leerlingen die het nog niet helemaal snappen.
Je les loopt op rolletjes.
Tenminste…
Werkgeheugen vol
Zijn alle leerlingen aan het werk, of zie je struggles?
De kans is aanwezig dat leerlingen zijn vastgelopen. Ik denk even aan Marit, gewoon omdat ik haar manier van leren ken 🙂 #ietsmetfamilie.
Marit haar werkgeheugen zit namelijk na het activeren van de voorkennis al vol. Het leren lukt niet, omdat er niet genoeg ruimte is.
Haar hoofd zit vol met de voorkennis die hoort bij de som maar ook met allerlei informatie die er, gezien dit doel, niet toe doet maar wel uit haar lange termijn geheugen is gehaald.
Marit is bezig met de eenden. Van haar opa heeft ze heel veel namen geleerd. Ze wist precies over welke eenden Jasper het had. De wilde eend, de slobeend, de badeend. Ze ziet ze zwemmen, en de hond van juf.. een Schnautzer, blaft rennend om de eenden heen. De nieuwe sommen, hebben letterlijk niet de ruimte om geleerd te worden.
Onbedoeld
Voorkennis activeren, het is een kort moment in de les van essentieel belang. De leerkracht weet exact welke kennis uit het lange termijn geheugen nodig is, om het nieuwe te kunnen leren EN om te begrenzen, de focus aan te brengen. Om zo te voorkomen dat andere kennis ook in dat werkgeheugen terecht komt.
Want: Wanneer het werkgeheugen overladen is, stopt het leren.
Soms lees je dingen waarvan je denkt: ‘Had ik dat maar eerder geweten!’ Dit schrijven gaat over Cognitive Load Theory. Mijns inziens belangrijke kennis voor iedereen die te maken heeft met leren. … eh… iedereen dus.
Je ziet het gebeuren. De ogen van je leerling/kind schieten van links naar rechts. Je hoort bij wijze van spreken de hersenen kraken. En je wacht, en je wacht…. Maar er komt niets.
Herkenbaar voor leerkrachten en ik denk inmiddels ook voor ouders.
Misschien word je ongeduldig. Wat duurt het lang. Je gaat helpen, begint mee te praten, nog een keer uit te leggen en nog een keer… toch komt er niets.
Als je goed kijkt zie je eigenlijk dat het niet landt. Het lijkt wel een beetje op kortsluiting terwijl je eigenlijk denkt: Dat weet je toch wel?
Wat is er aan de hand?
Werkgeheugen
Goede kans dat het werkgeheugen overladen is. Het werkgeheugen van de hersenen, het gedeelte wat actief gebruikt wordt met leren/nieuwe dingen tot je nemen, is overladen.
Een belangrijk gevolg is: ‘Er wordt niet meer geleerd! Je neemt niets meer op. Met een overlading in je werkgeheugen, stopt dit namelijk!’
Net als de computer
Niet zo vreemd toch? Althans, ik herken het. Niet alleen tijdens het lezen van nieuwe stukken waarbij ik om de haverklap op zoek moet naar de betekenis van nieuwe termen en uitdrukkingen maar vooral als ik denk aan mijn computer.
Als ik: en een video aan het construeren ben en aan het uploaden ben en nog wat zaken die het werkgeheugen van mijn laptop overbelasten, gaat dat ding ook trager en trager. In het ergste geval gaat hij blazen omdat hij de warmte kwijt moet. Wel een heel duidelijk signaal….ik vraag teveel!
Iedereen heeft een beperkt werkgeheugen!!! Het is dus niet iets vreemds, het is een gegeven. Goed onderzocht en beter bekend als Cognitive Load Theory (John Sweller – 1988). Een belangrijk gegeven waar je rekening mee moet houden als je les geeft, waar je rekening mee moet houden als je les krijgt, studeert, iets nieuws leert. Het scheelt denk ik alleen al veel frustratie en het helpt je andere keuzes te maken, eerder te stoppen en ga zo maar door.
En nu?
Zelf heeft deze kleine hoeveelheid informatie, mij veel gebracht. Ik herken de overlading bij mijn eigen kinderen, bij mijzelf, in de lessen die ik observeer tijdens het afnemen van Kapablo of de VaardigHeidsMeter. En wanneer je herkent, kan je het aanpakken of sterker nog: voorkomen. Hoe? Daar kom ik op terug. Voor nu is het genoeg. Iets met… Cognitive Load Theory 🙂
Niets is zo belangrijk als: ‘Betrokken blijven bij de les.’ Nu ik het schrijf denk ik: ‘Ach ja dat is een uitdrukking: Bij de les blijven!’ Het geldt voor alles wat we doen in het leven. Wanneer je afdwaalt, iets anders gaat doen, is je volledige aandacht op dat wat je aan het doen bent verdwenen en dat kan grote gevolgen hebben.
Bij de les blijven impliceert in het onderwijs twee dingen:
Je bent als kind in staat om jezelf te richten op de stof. Dit is een behoorlijk complexe vaardigheid of eigenlijk zijn het (meta) cognitieve vaardigheden. Vaardigheden die ervoor zorgen dat je zelfregulerend kan leren. Maar dat is voor een andere keer.
Het impliceert namelijk ook dat:
De leerkracht leerlingen bij de les kan houden. Daarover in dit schrijven meer.
Actief online
Er zijn talloze vaardigheden, tips, ideeën waarmee je als leerkracht ervoor kan zorgen dat alle leerlingen bij de les blijven, de zogenaamde activerende didactiek. Methodieken als: Stel je vraag aan de hele groep en niet aan 1 kind/ geen vingers opsteken, maar zelf kiezen wie een antwoord geeft/ beurtstokjes / wisbordjes / Quiz en ga zo maar door.
Deze methodieken zijn ontwikkeld voor een klas kinderen in een lokaal met jou als leerkracht live aanwezig. Vaak worden ze aangevuld met goede en effectieve online tools. Ze zijn ontwikkeld in een tijd waarin leerlingen letterlijk aanwezig zijn en ook regelmatig in beweging komen. Gewoon om iets te pakken, te spelen op het plein, fietsen van en naar school, de sport en ga zo door.
Maar nu is de situatie totaal anders.
Nu zit of hangt een kind achter een scherm. Op een stoel. Luisteren en kijken. Luisteren en kijken. Kijken naar je medeleerlingen die van links naar rechts wiebelen op het scherm. Luisteren naar de stem van de leerkracht die afhankelijk van de kwaliteit van je koptelefoon snerpend, te hoog, te laag of normaal klinkt. Niet alleen figuurlijk niet echt actief, letterlijk ook niet. Tijd voor niet-online-actieverende didactiek tijdens het online lesgeven. Activerende didactiek door letterlijk en figuurlijk in beweging te komen.
En dat kan!
Een fles Dreft
Zo liet collega Carolien deze week de kinderen iets groens en iets roods zoeken. Hoppatee in beweging. Door je huis. Even je loopje en gaan. En daar kwam de fles Dreft. De activiteit was duidelijk.
Als het goed is laat je iets ‘groens’ zien, als het fout is iets ‘roods’. En zo danste de fles Dreft door het beeld samen met een groene plant, de jas van mama, het kaft van ‘Kasper wordt een T-rex’ en ga zo maar door. Actief betrokken leerlingen.
Het heerlijke tegenovergestelde van wat ik hier schuin achter mij heb. Een dochter van wie ik denk dat haar hoofd straks op de tafel valt, want de hand die dat ding ondersteunt zakt lager en lager.
Deel je ideeën
Misschien barst je zelf van de ideeën waardoor je kinderen online les kan geven en kan activeren en betrekken, zelf laten denken. Of andere ideeën die je al lesgevend achter een scherm hebt ontdekt. Scan deze QR code en deel je idee. Ik verzamel ze en publiceer ze dan weer.
Dew Close Up Fixing Woven Knitting Leash RopeMore details
Omdenken
Climate Climate Change Dry Period Drought
Ja, maar! versus Ja, en!
Denk je in problemen of uitdagingen.
Vasthouden of loslaten… of is loslaten juist het verkeerde woord! Het gaat namelijk om ‘nieuw vasthouden’.
Is het of of EN!
Omdenken! Ik doe het. De 6 is een 9 en andersom. Een b is ook een d of een p of een q… het is maar hoe je er naar kijkt. Anders kijken resulteert vaak in nieuwe kansen ontdekken en in combinatie met het vermogen om mensen te enthousiasmeren, kom je tot hele mooie resultaten.
Ik denk om. Niet voor niets staat er op een tegeltje in mijn werkkamer. ‘Being creative is a way of life.’
Je moet nogal wat schrijven in het onderwijs. Zet maar even op papier! Ideeën, beslissingen, visies, dromen, afspraken, jaarplannen, schoolgids, schoolplan en ga zo maar door.
In een onderwijsorganisatie wordt nogal veel geschreven! Soms een immense klus die niet altijd in de lijn van de talenten van de persoon ligt.
Verwoorden is een kernkwaliteit die ik inzet in mijn werk. Het is een belangrijk onderdeel van mijn leidinggeven, van inzicht geven in de effectiviteit van het onderwijs, het verwoorden van waarnemingen en vragen die beweging naar de volgende stap moet teweegbrengen.
Verwoorden is ook een kernkwaliteit die ik gebruik in korte opdrachten bij bv. het opstellen van een schoolplan. Door met elkaar in gesprek te gaan, kritisch door te vragen en zo te komen tot een helder geformuleerd en geschreven schoolplan.
Wat is de beste openingszin voor een bedrijf dat werkt aan effectief onderwijs? Wat schrijf je op wanneer je weet dat de eerste 10 seconden van een website bezoek cruciaal zijn en je de lezer wil overtuigen dat jouw bedrijf wellicht een antwoord kan zijn op de onderwijsuitdagingen van de organisatie? Ik heb nog geen idee, maar hoop wel dat u als bestuurder, directeur, of leerkracht tijd neemt om verder te lezen.
InspiratieKracht
Inspiratiekracht draagt bij aan het realiseren van (meer) effectief onderwijs. De core-business van elke onderwijs organisatie. Kinderen, jongeren hebben er recht op! Zij zijn in de toekomst onze automonteurs, dokters, journalisten, kappers enz.
Eigen(v)aardigheden
Kenmerkend voor inspiratiekracht: Verbinden – Omdenken – Ondernemen – Leiden – Analyseren – Onderzoeken en Verwoorden in combinatie met 25 jaar onderwijs ervaring. Deze vaardigheden zet ik o.a. in voor: Co-management – Co-teaching – Audits +! – Onderzoek en Schrijven in opdracht.
Kennis maken.
30 tot 60 minuten van uw tijd om kennis te maken. Wellicht kan InspiratieKracht nu of in de toekomst een antwoord zijn op een van uw onderwijsuitdagingen.
